Oktober. De bomen worden kaal. En op de Amsterdamse stadsboerderij De Zimmerhoeve beginnen de gele bloemen van de gigantische topinamboer te verwelken. Een teken dat de wortelknollen uitgegraven kunnen worden. ‘Aardpeer’ worden die knollen ook wel genoemd.
Recepten
Wintersla
Hutspot, erwtensoep, stamppot boerenkool… lekker hoor, maar soms snak je midden in de winter gewoon naar knapperige rauwkost. Zeker deze winter is dat ook helemaal niet zo raar: volgens een intrigerend onderzoek dragen rauwe groenten meer nog dan gekookte bij aan je psychische welzijn.
Maar hoe vul je ’s winters je saladekom verantwoord? Nou, bijvoorbeeld met veldsla. Dat is namelijk een echte wintergroente, die ook nog eens bomvol vitamine C, foliumzuur en andere geweldige gezondheidsbevorderaars zit.
Hoera voor soep
Tijdens de feestdagen denk je waarschijnlijk liever niet aan je gezondheid of aan geld. Maar na een week vol exquise hapjes en druipend vette oliebollen krijg je vaak vanzelf zin in eenvoudig & verantwoord eten. Oftewel… zin in soep! Simpel en snel te maken en dé manier om restjes te verwerken. Bovendien kan soep je helpen om wat kerstkilo’s kwijt te raken.
Komkommertijd (2)
Het was zo’n beetje de warmste én de natste meimaand sinds het begin van de metingen. En dus liggen de komkommers al ver voor de vroegere komkommertijd hoog opgestapeld in de supermarkt. Twee voor de prijs van een!
Nou zijn komkommers in Nederland over het algemeen levensmiddelen die we maar schaafsgewijs consumeren. Wat plakjes op ons broodje kaas, wat schijfjes door de sla. Dus wat moet je met twee uit de kluiten gewassen exemplaren als je geen tienkoppig gezelschap van broodjes gezond wilt voorzien?
Schmorgurken
In Duitsland weten ze daar wel weg mee. Gewoon in de pan, die Gurken! Ze laten zich namelijk prima zachtjes garen – ‘schmoren’ – met spek en ui.
De eerlijk gebiedt daarbij wel te zeggen dat de Duitsers vaak andere ‘gurken’ gebruiken dan wij hier kunnen krijgen – vleziger komkommers, die minder vocht bevatten en in ruil daarvoor meer smaak. Ze hebben vooral nog wat meer een bittertje. Maar op bitter zijn we in Nederland niet meer zo dol. Jammer eigenlijk, er zijn veel aanwijzingen dat bitterstofjes bijdragen aan de gezondheid.
Smoren zonder spek
Ook met zo’n kletsnatte, overwegend zoete Hollandse komkommer valt gelukkig nog een lekkere stoofschotel te maken. En het het kan nog vegetarisch ook, als je liever geen spek gebruikt (hecht je daar wél aan: de vleesvariant beschreef ik hier al eerder).
Voor mijn vegetarische variant gebruikte ik vega-spekjes. Ook voegde ik wat extra gerookte-paprikapoeder toe; dat rokerige geeft ook een ietwat spekkig smaakje.
Lekker bij ‘knödel’
Schmorgurken laten zich prima voor meer dagen bereiden; ze worden alleen maar lekkerder als je ze wat langer laat staan (wel goed koelen met dit kleffe weer!). Ze smaken goed bij gekookte aardappelen of aardappelpuree, maar combineren ook geweldig met – heel Duits – Semmelknödel: ‘knoedels’ van oud brood. Een prima manier om voedselverspilling te voorkomen, dus ik verwijs hierbij graag naar dit Nederlandstalige knoedelrecept.
Zo maak je Schmorgurken:
Ingrediënten
Per persoon een halve komkommer, geschild en in blokjes
Per persoon een ui, gesnipperd
Per persoon een flinke tomaat, in blokjes
Per persoon ca 100 gram vegetarische spekjes
Gerookte-paprikapoeder
Crème fraîche
Een scheutje lekkere (kruiden)azijn
Zout en peper naar smaak
(Olijf)olie
Eventueel gehakte verse peterselie en/of bieslook
Bereiding
Verwarm een pan met een dikke bodem, giet er een scheut (olijfolie) in en voeg de gesnipperde ui toe. Laat een paar minuten zachtjes bakken. Roer af en toe in de pan.
Voeg de komkommerblokjes toe en laat opnieuw een paar minuten bakken. Roer af en toe in de pan.
Voeg de tomatenblokjes toe, bestrooi met gerookte-paprikapoeder, roer goed door en draai het vuur wat lager. Laat ca 20 min. met de deksel op de pan sudderen.
Kook ondertussen de aardappelen of de Knödel.
Verwarm een koekenpan, voeg (olijf)olie toe en bak de spekjes volgens de aanwijzingen op de verpakking.
Hak de kruiden fijn.
Controleer of de komkommer en de ui gaar zijn. Voeg de gebakken vegospekjes toe, plus per persoon ca een eetlepel crème fraîche. Voeg naar smaak zout, peper en een scheutje azijn toe. Dien op met de aardappels of Knödel en bestrooi eventueel met gehakte peterselie of bieslook.
Een groen voorjaar
Na de winter snak ik altijd naar groen op tafel. Het felle groen van bladgroenten, van asperges (de groene dan, natuurlijk) of van doperwten. Ze smaken en ogen naar zomer.
Die bladgroenten zijn er in het vroege voorjaar vaak al wel, denk aan raapstelen (een super gezonde én lekkere groente!). Maar op de asperges moet je in maart vaak nog even wachten – tenzij je die uit de VS of Zuid-Amerika ook wel best vindt. En doperwten? Als je die vers wilt kopen, moet je zelfs nog tot juni wachten.
Tomaatloze sla
Niets zo fijn als na een lange werkdag buiten eten. Die tijd komt er nu weer aan. En voor mijn gevoel horen daar salades bij. Maar dit jaar spreken die salades niet meer zo vanzelf. Want veel van wat ik daar graag in doe – tomaten, komkommers, een knapperige paprika – is dit voorjaar schaars, en schrikbarend duur.
Pompoen voor een betere wereld
‘De drie gezusters’ noemden de indianen ze: pompoen, bonen en maïs. Ze vormen namelijk het ideale moestuintrio. De hoog oprijzende maïs biedt een steuntje aan de klimgrage bonenplant; die bonenplant vangt stikstof uit de lucht en geeft dat via haar wortels door aan de bodem; en de immer hongerige pompoen overwoekert in ruil daarvoor de bodem zo gul dat onkruid en droogte geen kans krijgen. Win-win voor alles & iedereen, niet in de laatste plaats het milieu.
Het jaar rond paksoi
“Ik wil minder ‘voedselkilometers‘ op mijn geweten hebben,” zei een collega van het kwartaalblad Genoeg tijdens onze eerste vergadering na de zomervakantie. “Maar ik heb eerlijk gezegd geen idee wat nu groenten van het seizoen zijn. Jij?”
Lekker scheuren
‘Het koningskruid’ wordt basilicum ook wel genoemd. Er zijn ongeveer net zoveel verklaringen voor die bijnaam als er basilicumvarianten zijn: de een haalt de Bijbel erbij, een ander de Ayurveda, een derde het Franse koningshuis. Maar hoe dan ook maakt de bijnaam wel duidelijk dat het kruid in alle landen en culturen in hoog aanzien staat.
Taboule
‘Eet zo gevarieerd mogelijk.’ Het klinkt verstandig, maar ook saai. Vandaar dat ik meteen mentaal aantekening maakte toen ‘gezondheidsprofessor’ Jaap Seidell in een aflevering van de Digitale Leefstijltoer als vuistregel opperde dat je zo veel mogelijk verschillende kleuren moet eten. Om misverstanden te voorkomen: hij had het over groenten, niet over Engelse drop.